Zaskórniki otwarte i zamknięte – jak się ich pozbyć z twarzy?

date icon 27 listopada 2023
author icon
 
 

Zaskórniki to nieestetyczne zmiany skórne, które towarzyszą nie tylko nastolatkom, ale również osobom dorosłym. Powstają w wyniku nadmiernej produkcji sebum, nieprawidłowego profilu lipidowego łoju oraz nadmiernej keratynizacji skóry. Warstwa rogowo-łojowa blokuje ujścia gruczołów łojowych i staje się doskonałą pożywką dla bakterii z gatunku Cutibacterium acnes. Zaskórniki to problem, którego nie należy lekceważyć. Choć początkowo wyglądają bardzo niewinnie, to z czasem mogą przerodzić się w stan zapalny i poważniejsze zmiany skórne, w tym wykwity ropne. Czym różnią się zaskórniki otwarte od zamkniętych? Jak z nimi walczyć? W dalszej części artykułu znajdziesz przydatne wskazówki.

Co to są zaskórniki?

Zaskórniki to zmiany skórne, które powstają w wyniku zablokowania ujścia gruczołów łojowych przez sebum i warstwę rogową. Nie wolno ich wyciskać, gdyż namnażają się w nich bakterie. Usuwając je, nie tylko rozsiewamy patogeny na zdrowe obszary skóry, ale też przyczyniamy się do powstawania blizn na twarzy.

Uważa się, że zaskórniki powstają wskutek:

  • uwarunkowań genetycznych – jeśli rodzice borykali się z wągrami, to zwiększa to ryzyko wystąpienia problemu również u nas, 
  • zmian hormonalnych – ciąża, zespół policystycznych jajników, wdrożenie lub odstawienie antykoncepcji hormonalnej – to tylko wybrane czynniki, które zakłócają równowagę endokrynologiczną,
  • stresu – kortyzol, który wydziela się w dużych ilościach w stanach wzmożonego napięcia nerwowego, zwiększa syntezę sebum,
  • życia w zanieczyszczonym środowisku – pyły znajdujące się w powietrzu nie tylko stymulują produkcję łoju, ale także mechanicznie zatykają nasze pory.

Zaskórniki dzielimy na otwarte i zamknięte. Jeśli zaobserwowaliśmy je u siebie, nie lekceważmy ich. Warto skonsultować się z dermatologiem i/lub doświadczonym kosmetologiem, aby wdrożyć odpowiednią pielęgnację i leki. Niekiedy w walce z zaskórnikami stosuje się retinol (pochodną witaminy A) oraz kwas azelainowy, który posiada właściwości złuszczające.

Jeśli widzimy u siebie zaskórniki od niedawna, a wcześniej ich nie mieliśmy, zastanówmy się, czy nie szkodzi nam któryś ze stosowanych kosmetyków. Tłusty, treściwy krem może zapychać ujścia gruczołów łojowych. Za zaskórniki odpowiadają też mocno kryjące podkłady, które wykorzystuje się m.in. w makijażu scenicznym. Niekiedy to nie kosmetyki nam szkodzą, ale niedokładne oczyszczanie skóry. Wykonujemy je naprędce, bo czujemy się zmęczeni i chcemy jak najszybciej znaleźć się w łóżku. 

Zaskórniki to zmiany skórne, które towarzyszą trądzikowi zaskórnikowemu. Stanowi on najłagodniejszą postać dermatozy, ale nieleczony rozwija się i staje dużo poważniejszym problemem. Stwierdzono, że zaskórniki najczęściej występują w strefie T (czoło, nos i broda), na szyi, dekolcie i plecach, czyli w partiach, gdzie występuje najwięcej gruczołów łojowych. W dalszej części artykułu podpowiemy, jak sobie z nimi radzić, by cieszyć się gładką i zdrową skórą. 

Zaskórniki zamknięte

Zaskórniki zamknięte najczęściej spotykamy na nosie, czole i brodzie, aczkolwiek mogą pojawić się także na dekolcie, szyi czy plecach. Mają postać jasnych wykwitów, na ogół białych lub kremowych. Niektórzy z nas na zaskórniki zamknięte mówią kaszka. Najlepiej widać je, gdy światło pada na twarz z boku, bo są lekko wypukłe. Zaskórniki zamknięte wyczuwamy na twarzy jako niewielkie grudki. Niekiedy występują one w skupiskach, np. na brodzie czy czole. 

Dermatolodzy podkreślają, że zaskórniki zamknięte trudniej usunąć niż otwarte, ponieważ warstwa rogowo-łojowa znajduje się pod powierzchnią skóry. Niekiedy grudka ulega obkurczeniu, np. wskutek stosowania kosmetyków z kwasem salicylowym, węglem aktywnym, błotem termalnym z siarką. Sama wchłania się, nie pozostawiając żadnych blizn. Zaskórniki zamknięte często nas kuszą, aby je wycisnąć. Nie róbmy tego, gdyż rozniesiemy bakterie na inne obszary twarzy i ciała, co zaowocuje zaostrzeniem zmian trądzikowych. 

Zaskórniki otwarte

Zaskórniki otwarte w języku potocznym często nazywamy wągrami. To czarne lub ciemnobrązowe kropki na nosie, czole, brodzie i policzkach, które mogą pojawić się także na plecach, szyi i dekolcie. W związku z tym, że zaskórniki otwarte wyglądają mało estetycznie, kusi nas ich usuwanie manualne. Nie róbmy tego, spróbujmy pozbyć się ich w bezpieczniejszy i mniej inwazyjny sposób. 

Zaskórniki otwarte składają się z warstwy łojowo-rogowej, która utlenia się i zmienia zabarwienie na ciemne. Jeśli je zlekceważymy, mogą rozwinąć się z nich wykwity o charakterze zapalnym, w tym zmiany grudkowe i ropne. Zaskórniki otwarte, czyli łojowe czopy, często znikają za sprawą regularnego peelingu i stosowania kosmetyków z kwasem glikolowym.

Zaskórniki na twarzy – jak się ich pozbyć?

Pielęgnacja skóry odgrywa kluczową rolę w walce z łojotokiem i powstawaniem zaskórników. Wielu problemów można uniknąć, zastępując niewłaściwe nawyki prawidłowymi. Zwracajmy uwagę na składy stosowanych kosmetyków. Na czym powinna opierać się pielęgnacja skóry z trądzikiem zaskórnikowym?

  1. Weryfikacja stosowanych kosmetyków. Zaskórniki niekiedy stanowią efekt niewłaściwej pielęgnacji. Wybierajmy produkty, które w swoim składzie nie zawierają substancji komedogennych. Blokują one ujścia gruczołów łojowych powodując powstawanie niedoskonałości na naszej skórze. Ciężkie i tłuste kremy zastąpmy kosmetykami o wodno-żelowej konsystencji. Zrezygnujmy z mocno kryjącego fluidu na rzecz kremu BB lub podkładu mineralnego. Im lżejsza konsystencja stosowanych produktów, w tym lepszym stanie znajduje się nasza cera.
  2. Samoobserwacja. Często nie doceniamy informacji, jakich nam dostarcza. Przyglądajmy się temu, jak cera reaguje na nowe kosmetyki. Zachowując uważność, niekiedy odkrywamy, że np. nie przepada za żelami z SLS i nie lubi długich składów. Wystarczy wówczas sięgnąć po łagodną piankę myjącą. Nawet zmiana drobnych nawyków może mieć duże znaczenie dla naszej skóry.
  3. Dokładne oczyszczanie cery. Zaskórniki powstają wskutek nadmiernego wytwarzania sebum i nadmiernego rogowacenia. Ponadto sprzyja im źle wykonany demakijaż. Mając to na uwadze, oczyszczajmy skórę kilkuetapowo. Najpierw przeprowadźmy demakijaż, później umyjmy ją łagodnym żelem lub pianką, a na koniec stonizujmy. Azjatki mają gładką cerę, bo przykładają dużą wagę do jej dokładnego oczyszczania. Niektóre składniki dobrze działają na zaskórniki. W tym miejscu należy wymienić kwas salicylowy, węgiel aktywny, glinki i siarkę z błota termalnego. Szukajmy ich w kosmetykach do oczyszczania. Pamiętajmy, że produkty na bazie silnych detergentów i alkoholu wysuszają cerę. Reaguje ona wzmożoną produkcją łoju, przez co powstają kolejne zaskórniki. W tym przypadku łagodniej znaczy lepiej.
  4. Peeling twarzy. Usuwając martwe komórki naskórka oraz nadmiar sebum, które zalega w ujściach gruczołów łojowych, dbamy o dobry stan cery. Zaskórniki przestaną nam odbierać pewność siebie, gdy peeling stanie się stałym elementem naszej pielęgnacji. Dobierzmy go, uwzględniając rodzaj cery. Jeśli występują na niej tylko zaskórniki otwarte i nie ma żadnych zmian zapalnych, dobrze sprawdzi się peeling mechaniczny. Zawiera on niewielkie cząstki, które ścierają martwy naskórek i usuwają czopy łojowe. Przy aktywnych zmianach zapalnych lepiej sięgnąć po peeling enzymatyczny, gdyż nie przyczyni się do rozsiania bakterii. Bromelaina i papaina to roślinne enzymy proteolityczne. Rozkładają martwe komórki naskórka i warstwę rogową, z której składają się zaskórniki. Pielęgnacja skóry przy użyciu peelingów chemicznych cieszy się coraz większą popularnością. Kosmetyki często zawierają kwasy, które skutecznie zwalczają zaskórniki. 
  5. Maseczki do twarzy. Pielęgnacja skóry przy trądziku zaskórnikowym powinna opierać się na ograniczeniu aktywności gruczołów łojowych. Nadmiar sebum sprzyja bowiem niedoskonałościom cery. Ponadto dobrze dobrana maseczka niweluje stan zapalny skóry i sprawia, że istniejące zaskórniki szybciej znikają. Zwróć szczególną uwagę na produkty z węglem aktywnym, glinką i błotem termalnym z siarką. Redukują aktywność gruczołów łojowych. Wspomagają też gojenie się ran po wykwitach skórnych. 
Zaskórniki – jak im zapobiegać?

Zaskórniki to problem, który pojawia się nie tylko w okresie dojrzewania. Borykają się z nim także osoby dorosłe, u których obserwuje się podwyższoną aktywność gruczołów łojowych. Odpowiednio dobrana pielęgnacja skóry nie tylko pomaga usunąć zaskórniki, ale również przeciwdziała wystąpieniu nowych. Dwukrotne mycie twarzy – rano i wieczorem, znacznie zmniejsza ryzyko pojawienia się niedoskonałości. Dbajmy o to, aby nasza pielęgnacja skóry opierała się na łagodnych środkach myjących, bo wysuszając cerę, tylko nasilamy problem. Bardziej szczegółowo opisaliśmy to zagadnienie we wcześniejszej części artykułu. W tej podpowiemy, jak zapobiegać zaskórnikom poprzez zmianę diety i stylu życia.

Dieta, która pomoże pokonać zaskórniki 

Nawet najlepsza pielęgnacja skóry nie pomoże nam, gdy nie zadbamy o nią od środka. Źle skomponowana dieta nie zaspokaja naszego zapotrzebowania na wszystkie substancje odżywcze. Z drugiej strony dostarcza składniki o działaniu prozapalnym, które indukują nadmierne wytwarzanie łoju. Na co powinniśmy uważać, mając zaskórniki?

Wysoko przetworzona żywność nie tylko nie pokrywa dziennego zapotrzebowania organizmu na witaminy i minerały, ale też powoduje zaskórniki. Jeśli chcesz się ich pozbyć, unikaj produktów smażonych, słonych przekąsek, fast foodów i słodyczy. Za zaskórniki i zmiany trądzikowe niekiedy odpowiada nabiał. Łojotok nasilają pikantne przyprawy. Osoby, które dodają je do swoich dań, częściej skarżą się na zaskórniki. Odradza się picie kawy oraz mocnej herbaty. Jeśli chcemy wyeliminować zaskórniki, sięgnijmy po napary ziołowe i owocowe. Wiele z nich oczyszcza organizm z toksyn, przez co poprawia stan cery. Wystrzegajmy się słodkich napojów gazowanych. Nadmiar soli w diecie sprzyja zwiększonej aktywności gruczołów łojowych, przez co w konsekwencji pojawiają się nowe zaskórniki. Może także istnieć korelacja między spożywaniem glutenu a łojotokiem. 

Diety eliminacyjnej nie należy wprowadzać na własną rękę, gdyż grozi niedoborem substancji odżywczych. Zawsze skonsultujmy ją z lekarzem. Powinniśmy natomiast wykluczyć ze swojego menu:

  • słodycze,
  • słone przekąski,
  • fast foody,
  • produkty smażone,
  • napoje gazowane.

Jednocześnie warto unikać nadmiernego spożywania nabiału i pieczywa, bo prawdopodobnie to jego ilość przesądza o problemie, jakim są zaskórniki.

Zdrowiu skóry w sposób szczególny służą niektóre witaminy i minerały. Jeśli Twoim problemem są zaskórniki i nadmierne przetłuszczanie cery, zwróć uwagę na:

  • cynk,
  • witaminę A,
  • witaminę E,
  • witaminę D,
  • miedź
  • selen.

Najlepiej dostarczać je poprzez zdrową i zbilansowaną dietę. Niestety jesienią i zimą często cierpimy na niedobór witaminy D, bo jemy za mało tłustych ryb morskich. Warto wówczas rozważyć jej suplementację.

Paradoksalnie u kobiet za zaskórniki może odpowiadać niedostateczna podaż cholesterolu w diecie. Stanowi on prekursor, z którego powstają żeńskie hormony płciowe – estrogeny i gestageny (progesteron). Zaburzenia gospodarki endokrynologicznej stanowią częstą przyczynę trądziku u dorosłych kobiet. Cholesterol w naszej diecie powinien pochodzić ze zdrowych źródeł, takich jak gotowane jaja.

Mikrobiom skóry a zaskórniki

Zaskórniki to problem, za który odpowiada zakłócenie naturalnej równowagi mikrobiologicznej skóry. Naszą cerę zamieszkują różne bakterie, drożdże, grzyby i wirusy. Większość z nich nie wykazuje właściwości patogennych. Zaskórniki i inne zmiany trądzikowe pojawiają się wskutek namnażania bakterii chorobotwórczych Cutibacterium acnes.  Jeśli zadbamy o mikrobiom skóry, to znacznie ograniczymy ten problem. Zaskórniki częściowo odejdą w niepamięć, gdy cerę skolonizują “dobre” bakterie, które będą ograniczać liczebność patogenów. Jak wspierać prawidłowy mikrobiom? Odżywiajmy się prawidłowo, jedząc owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste, dostarczamy prebiotyki, czyli pożywienie dla “dobrych” bakterii. Możemy również rozważyć probiotyki, czyli produkty zawierające żywe i starannie wyselekcjonowane szczepy mikroorganizmów. Poprawa stosunków ilościowo-jakościowych w obrębie mikrobiomu skóry zniweluje zaskórniki.

Zaskórniki a stres

Duża liczba obowiązków sprawia, że doświadczamy napięcia nerwowego. Nasz organizm nie przywykł do chronicznego stresu. Dawniej uruchamiał się on w obliczu bezpośredniego zagrożenia życia. Dziś towarzyszy nam w wielu nieprzyjemnych sytuacjach, które nie noszą znamion niebezpieczeństwa. Kortyzol, który wytwarzają wówczas nadnercza, zwiększa syntezę sebum, przez co blokuje ujścia gruczołów łojowych. Pojawiają się zaskórniki, które nie wyglądają estetycznie. 

Redukcja stresu nie jest łatwa, ale możliwa. Warto zadbać o balans między pracą a życiem prywatnym. Odpoczywając, medytując i uprawiając sport, redukujemy napięcie nerwowe. Kiedy w organizmie spada stężenie kortyzolu, zaskórniki pojawiają się znacznie rzadziej. Jeśli nie radzimy sobie ze stresem, weźmy pod uwagę psychoterapię. 

author icon
Natalia Grzywińska

Zobacz inne artykuły autora